تست و بررسی - سخت افزار

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

سید مهدی یحیایی 26 فوریه 2022 , 18:17 تست و بررسی قطعات / مادربورد و پردازنده

(5 رای, میانگین: 4٫20 از 5)

در روزهای گذشته اولین ملاقات با مادربوردهای سری 600 را با مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS XTREME ترتیب دادیم. در زمان بررسی مادربورد مذکور، پردازنده‌های نسل 12 در دسترس نبودند. امروز فرصتی پیش آمد تا به تست و بررسی Core i9 12900K بپردازیم. اما ترجیح دادیم به جای مادربورد AORUS XTREME مادربورد دیگری را تدارک ببینیم. مثل همیشه، دفتر گیگابایت در ایران آمادگی ارسال مدل‌های رده بالا را داشتند و مادربورد GIGABYT Z690 AORUS MASTER را به همراه پردازنده‌ی Intel Core i9 12900K برای ما ارسال نمودند. با ما همراه باشید..

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

مقدمه

شرکت Gigabyte Technology در سال 1986 در شهر تایپه کشور تایوان تاسیس شد. گیگابایت تکنولوژی یک شرکت سهامی عام است و در بازار بورس تایوان معامله می‌شود. گیگابایت نامی آشنا در دنیای سخت افزار است و کسانی که آشنایی کمی با سخت افزار کامپیوتر دارند به طور حتم نام گیگابایت را شنیده‌اند. محصولات این شرکت پیشرو در صنعت قطعات سخت افزاری کامپیوتر، طیف وسیعی از المان های الکترونیکی نظیر مادربرد، کارت گرافیک، قطعات و لوازم جانبی رایانه های شخصی، لپ تاپ، تبلت و اسلیت، دسکتاپ، ارتباطات شبکه ای، سرور و تلفن های همراه را شامل می‌گردد. خاطره هایی که کاربران کامپیوتر با مادربردهای گیگابایت تجربه کرده‌اند فراموش نشدنی است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

گیگابایت طیف وسیع و کاملی از مادربوردهای Aorus را برای چیپست‌ Z690 تدارک دیده است. Z690 Aorus Master امکانات بسیار خوبی دارد اما با این حال برای خرید آن به پرداخت نیمی از قیمت مدل Aorus Xtreme نیاز دارید چراکه با برچسب قیمتی 450 دلار در حال حاضر موجود است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

Intel Z690 Chipset PCH

چیپست‌های سری 600 و در راس همه Z690، میزبان پردازنده‌های نسل دوازدهم الدرلیک خواهند بود. کمپانی اینتل در حاضر به همراه شرکای تجاری خود، مادربوردهای Z690 را روانه‌ی بازار کرده است. در آینده شاهد چیپست‌های H670، B660 و H610 خواهیم بود که برای پردازنده‌های ارزان‌قیمت‌تر و ضریب بسته‌ی i5 و i3 عرضه خواهند شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS XTREME (قسمت اول)

مهمترین تغییر در چیپست‌ Z690 پشتیبانی از حافظه‌ی DDR5 است که البته از حافظه‌های DDR4 نیز پشتیبانی می‌کند و کمپانی‌های باید حافظه‌ی مورد پشتیبانی را انتخاب کنند. برای مثال، اکثر مادربوردهای Z690 در دو ورژن DDR4 و DDR5 عرضه شده‌اند اما مادربورد قدرتمندی مانند Aorus Xtreme تنها شایسته‌ی پشتیبانی از حافظه‌های DDR5 است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS XTREME (قسمت اول)

در حالیکه چیپست Z590 تنها 24 لین PCIe 3.0 را در اختیار سازندگان قرار می‌داد، Z690 با قابلیت فراهم کردن 16 مسیر PCIe 3.0 و 12 مسیر PCIe 4.0 دست سازندگان را بسیار خواهد گذاشت. دیگر تغییر مهم Z690 نسبت به Z590 مربوط به پشتیبانی از 10 پورت USB 3.2 Gen2 است که در نسل قبلی تنها 6 پورت بود. همچنین مسیر ارتباطی چیپست و سی پی یو که با DMI شناخته می‌شود از 8 مسیر PCIe 3.0 به 8 مسیر PCIe 4.0 تغییر یافته است تا شاهد پهنای باند دوبرابری و بیشتر اطلاعات باشیم که با توجه به اسلات PCIe x16 5.0 امری ضروری است. مسیرهای PCIe 5.0 تنها توسط پردازنده مرکزی فراهم می‌شوند و برای کارت‌های گرافیک رزرو خواهند شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS XTREME (قسمت اول)

بسته بندی و محتویات

مادربورد Z690 AORUS MASTER از بسته‌بندی با کیفیت و کاملا مستحکمی برخوردار است. روی جعبه‌ تصویر زیبایی از Aorus، به همراه نام مادربورد و ویژگی‌های کلیدی شامل سوکت جدید LGA1700، حافظه‌های DDR5، گذرگاه PCIe 5.0 و پشتیبانی از پردازنده‌های 12 اینتل کور درج شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

پشت جعبه مادربورد مانند یک دفترچه راهنمای کوچک و خلاصه به نظر می‌رسد. تصویر کلی از مادربورد، مشخصات اصلی، پشتیبانی از WiFi 6E، مدار تنظیم کننده ولتاژ اصلی 22 فاز دیجیتال به همراه خنک کننده پیشرفته، تنها بخشی از امکانات عقاب نمای گیگابایت است که به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

دفترچه راهنما، راهنمای نصب سریع، DVD حاوی نرم افزارها و درایورها، انواع و اقسام برچسب، دو بست چسبی AORUS، دو عدد سنسور، 6 کابل ساتا، یک کابل‌ رابط برای افزودن نوارهای نوری RGB، سنسور نویز و آنتن شبکه بی‌سیم، لوازم همراه محصول مورد بررسی را تشکیل می‌دهند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نگاه نخست

در نگاه نخست، شباهت زیادی را بین Z690 Aorus Master و Z690 Aorus Master پیدا کردیم. با این تفاوت که سراسر مدل اکستریم پوشیده از هیت‌سینک‌های مختلف است و این پوشش در مدل مستر کمتر می‌باشد اما با این‌ حال حدود 90 درصد سطح بورد آئورس مستر را هیت‌سینک‌های مختلف فرا گرفته‌اند. محافظ پلاستیکی و نیمه شفاف بخش فوقانی و هیت‌سینک بزرگ اس‌اس‌دی‌ها نیز کاملا خودنمایی می‌کنند. این هیولا در سایز E-ATX‌ طراحی و ساخته شده است که به این ترتیب دارای ابعادی 305 میلیمتر در طول و 259 میلیمتر در عرض است که عرض 259 میلیمتری آن کمی کمتر از عرض 270 میلیمتری رایج بین مادربوردهای E-ATX است. همانطور که در ابتدا گفتیم، گیگابایت برای Z690 Aorus Master قیمت 450 دلار را در نظر گرفته است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

همانطور که انتظار داشتیم پشت بورد یک سینی فلزی قرار دارد که توسط تعدادی پیچ به بورد و بعضی به هیت‌سینک‌های فوقانی متصل شده است. این کار باعث شده تا این سینی به عنوان بخشی از سیستم خنک‌کننده عمل کند و ثانیا از تماس مستقیم دست با بورد و انتقال الکتریسیته ساکن جلوگیری کند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

قسمت فوقانی مادربورد شامل دو هیت سینک آلومینیومی بزرگ با طراحی کاملا جدید و کانال‌های متعدد برای خنک سازی ماسفت‌های مدار تنظیم کننده ولتاژ (VRM) پردازنده است که گیگابایت آن را Fins Array می‌نامد. البته ظاهرا Fins Array این مادربرد کاملا جدید است و نسخه‌ی سوم خود می‌باشد. این دو هیت‌سینک به وسیله یک لوله‌ی انتقال حرارت مسی پوشیده شده به یکدیگر متصل شده‌اند و حرارت تولید شده ناشی از این المان‌های حیاتی را دفع می‌کنند. تنها کاور فوقانی هیت‌سینک پلاستیکی است و بخشی از آن شفاف می‌باشد که قسمتی از نورپردازی RGB FUSION را تشکیل می‌دهد. در واقع یک بورد کوچک با تعدادی LED پشت آن نصب شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

این هیت سینک ابعاد قابل توجه و همینطور وزن بالایی هم دارد چراکه باید مدار تنظیم کننده ولتاژ 22 فازی این هیولا را خنک کند. کانال‌های این دو هیت‌سینک چندین ردیفه و در بالای یکدیگر قرار دارند و از بیرون نمی‌توان تمام قسمت‌های آن را مشاهده کرد چراکه بخشی از آن مخفی شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

هیت‌سینک میانی نیز بر خلاف مدل اکستریم فاقد 2 لوله‌ی انتقال است که طبیعی می‌باشد. این هیت‌سینک با قرارگیری در قسمت میانه ظاهر زیبایی به بورد بخشیده است و در واقع برای خنک‌سازی اولین اس‌اس‌دی منشعب شده از سی‌‌پی‌یو در نظر گرفته شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

برای خنک سازی چیپست Z690 نیز گیگابایت از هیت سینک بزرگ آلومینیومی استفاده کرده است و اتصال آن به بورد توسط 4 پیچ انجام می‌گیرد. این هیت‌سینک به خوبی در جای خود استقرار یافته است و هیت لغزشی از خود نشان نمی‌دهد. ضمن اینکه این هیت‌سینک دارای بخشی شفاف است و قسمتی از نورپردازی RGB FUSION 2 را تشکیل می‌دهد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در قسمت های مختلف مادربورد تعدادی سوئیچ، هدر و LED تعیین وضعیت قرار دارد که به شرح آنها خواهیم پرداخت:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

Solid Pin Power Connectors: پین های کانکتورهای 24 و 8 پین ATX دارای روکش فلزی هستند. این موضوع باعث شده تا سطح تماس بین سوکت و کابل برق بیشتر شود و مزیت های دیگری همچون افزایش طول عمر، کاهش حرارت و جریان بیشتری فراهم شود.

Clr Cmos Jumper: برای پاک کردن و بازگرداندن تنظیمات بایوس به حالت اولیه بعد از اعمال تنظیمات اشتباه و بوت نشدن سیستم.

Clr Cmos: برای پاک کردن و بازگرداندن تنظیمات بایوس به حالت اولیه بعد از اعمال تنظیمات اشتباه و بوت نشدن سیستم. (تعبیه شده در پشت پشتی)

Q Flash Plus: قابلیت آپدیت بایوس بدون تنها با مادربورد و کانکتور برق 24 پین که پیش از این در سایر محصولات گیگابایت دیده شده است. (تعبیه شده در پشت پشتی)

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

RGB Header: در حال حاضر، شاهد محصولاتی برای نورپردازی داخل کیس مثل مانند کابل RGB کمپانی دیپ کول هستیم. با استفاده از این هدر 4 پین، می توانید این کابل های نوری RGB را به طور مستقیم به مادربورد متصل کنید. این کار علاوه بر راحتی استفاده مزیت دیگری که دارد، کنترل نوع نورپردازی توسط نرم افزار RGB FUSION مادربورد با انواع و اقسام حالت ها می باشد. این مادربورد از هر دو نوع نوار نوری RGB و ARGB پشتیبانی می‌کند.

Start/Reset: مرسوم استارت و ریست سیستم در صورت استفاده از سیستم در خارج از کیس.

Debug LED: همان دیباگر که در زمان بوت شدن کدهای مختلفی را نشان می دهد. اورکلاکرها قادر خواهند بود با جست و جوی این کد ها زمانی که مادربورد به اصطلاح هنگ و یا فریز می کند، مشکل را دریابند. لیست کامل توضیحات هر کدام از کدها، در دفترچه راهنمای مادربورد درج شده است.

#2 Debug LED: چهار عدد LED که مربوط به Boot Device ،VGA ،DRAM و CPU می باشند. هنگام راه اندازی سیستم، این LED ها به ترتیب روشن می شوند که اگر هر کدام ثابت ماندند، به این معناست که آن قطعه مشکل دارد. برای مثال، زمانی که تنظیمات پردازنده شما صحیح نباشد، LED مربوط به CPU خاموش نخواهد شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

Front Panel USB 3.1: کنار کانکتور 24 پین برق مادربورد یک هدر USB 3.2 Gen 2.0 برای پنل جلوی کیس‌های جدید تعبیه شده است.

Nosie Sensor: این مادربورد امکان استفاده از سنسور 2 پین نویز را به شما می‌دهد تا با آن نویز قسمت‌های مختلف سیستم را در صورت لزوم اندازه‌گیری کنید.

4Pin Fan Headers: گیگابایت Z690 Aorus Master امکان اتصال 9 فن 4 پین دارای PWM را فراهم می‌کند. کنترل این فن‌ها از طریق بایوس و به صورت نرم‌افزاری نیز امکان‌پذیر است.

نگاه نزدیک: پردازنده، سیستم توان پردازنده

کمپانی گیگابایت برای مادربورد Z690 AORUS MASTER از سوکت پردازنده LGA1700 ساخت کمپانی LOTES استفاده کرده است، که فعلا از پردازنده‌های نسل دهم سری Core کمپانی اينتل تحت عنوان Alder Lake از جمله Core™ i7/ i5/ i3 ،Pentium و Celeron سازگار می‌باشد. فعلا پردازنده‌های i7 و i5 در دسترس هستند و پردازنده‌های ضعیف‌تر به مرور معرفی و عرضه خواهند شد. سوکت LOTES نسبت به سوکت Foxconn از کیفیت بالاتری برخوردار است و گیگابایت در اکثر محصولات خود از این سوکت استفاده می‌کند.

سوکت جدید LGA1700 حدود 42 درصد پین‌های بیشتری نسبت به LGA1200 دارد و پین‌های بیشتر چندین معنی دارند. اول اینکه به دلیل پین‌های بیشتر، توان بالاتری را می‌تواند برای پردازنده فراهم کند و ثانیا پردازنده‌های نسل 12 در واقع سطح مقطع بالاتری دارند. سطح مقطع بالاتر به معنی خنک‌سازی بهتر است. البته پردازنده‌های نسل 12 کور انقدر پرمصرف هستند که اکثرا آنها را داغ معرفی می‌کنند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نحوه‌ی باز شدن سوکت جدید کمی متفاوت است و مکانیزمی مشابه با مادربوردهای سری X دارد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

هیت‌سینک بخش VRM به خوبی این بخش را پوشانده و علاوه بر ماسفت‌ها که اولویت اول هستند، چوک‌ها را به خوبی می‌پوشانند تا حرارت آنها را نیز دفع کنند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

هیت سینک مادربورد را جدا می‌کنیم تا به بررسی دقیقتر عقاب‌نمای گیگابایت بپردازیم. همانطور که مشاهده می‌کنید، با PCB شلوغ و البته نسبتا بزرگی طرف هستیم که جای خالی چندانی روی آن یافت نمی‌شود. باز کردن هیت‌سینک‌ها و کاورهای این مادربورد نیاز به کمی دقت دارد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

پس از باز کردن بورد، حال می‌توانیم نگاهی کامل به هیت‌سینک قسمت فوقانی داشته باشیم. همانطورکه ملاحضه می‌کنید، این قسمت شامل دو هیت‌سینک است که هر کدام آنها چندین بخش دارند. گیگابایت برای چیپ شبکه 10G این مادربورد نیز از هیت‌سینک اصلی به همراه پد حرارتی باکیفیت استفاده می‌کند. در نظر گرفته است و آن را به هیت‌سینک اصلی متصل کرده است. گیگابایت ادعا می‌کند که پد‌های حرارتی 1.5 میلیمتری بکار رفته در این بورد، کیفیت و قدرت بالای انتقال حرارت با ضریب 9W/mK را دارند. این پدها در مدل Z690 Aorus Xtreme نیز بکار رفته‌اند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

همانطور که ملاحضه می‌کنید، هیت‌سینک بخش فوقانی ابعاد بزرگی دارد و از چند قسمت به‌هم چسبیده تشکیل شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

هیت‌سینک چیپست اصلی نیز ابعاد بزرگی دارد و روی آن کاور و زیر کاور تعدادی LED برای نورپردازی RGB FUSION تعبیه شده است. نکته‌ی جالب بخش سیستم صوتی، کاور فلزی این قسمت می‌باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

پدهای حرارتی پشت ردیف VRM در پشت برد نیز قرار گرفته‌اند و با نصب سینی در این قسمت، دفع حرارت از هر دو طرف VRM‌انجام خواهد شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اما یکی از هیجان انگیزترین قسمت‌های Z690 Aorus Master مدار تنظیم کننده ولتاژ آن است که مستقیما از مادربورد Z690 Aorus Xtreme اقتباس گرفته شده است و تنها یک فاز کمتر دارد! (البته در مادربورد اکستریم شاهد خازن‌های تخت بیشتری هستیم). این مدار تنظیم کننده ولتاژ دارای کانفیگ 19+2+1 است و در مجموع 22 شریان تمام دیجیتالی برای سی‌پی‌یو فراهم می‌کند که قادر به تامین جریان بسیار بالایی هستند. از این 22 فاز، 19 شریان برای پردازنده و ولتاژ Vcore، دو فاز برای ولتاژ VccAUX (ولتاژ PCIe کنترلر و مموری کنترلر) و یک فاز برای ولتاژ VccGT (ولتاژ تراشه گرافیکی مجتمع پردازنده) در نظر گرفته شده است. همانطور که از ردیف چوک‌ها مشخص است، این 3 فاز در انتها و دو طرف ردیف VRM قرار گرفته‌اند و به راحتی می‌توان آنها را تشخیص داد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

خازن‌های ژاپنی با طول عمر بالای 10 هزار ساعت دیگر عضو این VRM هستند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

گیگابایت در طراحی VRM این هیولا علاوه بر خازن‌های استوانه‌ای، از خازن‌های پلیمری تخت با هسته تنتلوم نیز استفاده کرده است. این خازن‌ها روی بورد و پشت نیز قرار دارند و مرحله‌ی نهایی تصفیه و فیلتر جریان پردازنده را انجام می‌دهند. پس از پاک‌سازی جریان توسط این خازن‌ها، جریان به سمت پردازنده هدایت خواهد شد. این خازن‌ها ریپل پایین‌تری نسبت به خازن‌های رایج دارند، در دماهای بالا کامل استیبل هستند و 6 عدد از آنها دقیق زیر سی‌پی‌یو قرار می‌گیرد تا ولتاژ پردازنده را تحت لودهای بالا کاملا تثبت کنند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

مدار 22 فازی Z690 Aorus Master مجهز به 22 ماسفت به شماره‌‌ی RAA22010540 ساخت کمپانی Renesas است که آمپراژ آنها به 105 آمپر می‌رسد!! چنین توان عظیمی اولین نه تنها تمام آن استفاده نخواهد شد، بلکه به دلیل بالا، با لود کمتر، دمای پایینتری دارد و خنک‌سازی را آسان کرده و از وارد کردن فشار به VRM جلوگیری می‌کند. این مدار تنظیم کننده ولتاژ را می‌توان یکی از قوی‌ترین انواع VRM دانست که گیگابایت تا به امروز در مادربوردهای خوب بکار برده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

کنترل این جزیره‌ی دیجیتالی 23 فازی توسط دو کنترلر به شماره‌های RAA229131 انجام می‌شود که تفاوت این قسمت با مادربورد Z690 Aorus Xtreme به یک آی‌سی کنترلر کمتر برمی‌گردد. چراکه آی‌سی یاد شده توانایی کنترل 22 فاز را به تنهایی دارد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

توان مورد نیاز این VRM نیز از طریق دو کانکتور ESP هشت پین 12V تامین می‌شود. این دو کانکتور به خوبی جوابگوی پردازنده‌ی i9-12900K تحت اورکلاک سنگین هستند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نگاه نزدیک: حافظه ها، شکاف های توسعه، سیستم صوتی

اما حافظه‌های DDR5! حافظه‌های جدید DDR5 پس از گذشت 8 سال پا به عرصه گذاشتند. این حافظه‌های جدید با فرکانس 4800 مگاهرتز آغاز به کار کرده‌اند اما زمان تاخیر بالایی دارند و از CL35 الی CL40‌ شروع خواهند شد! بهرحال حافظه‌های بسیار سریعتر و نزدیک 7 گیگاهرتز و حتی بالاتر از نیز به مرور معرفی خواهند شد. در بخش حافظه، 4 اسلات DIMM به رنگ مشکی در نظر گرفته شده است. اسلات های حافظه‌های ساخت کمپانی مشهور Lotes هستند و روی آنها عبارت 1.1v به عنوان ولتاژ پایه حافظه های DDR5، درج شده است. این مادربورد در مجموع از 128 گیگابایت حافظه DDR4 با فرکانس دیفالت 4800 در حالت عادی و فرکانس‌های بالاتر تا 6400 مگاهرتز و حتی بالاتر از آن در حالت اورکلاک پشتیبانی می‌کند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

این اسلات ها مانند اسلات های PCIe دارای محافظ فلزی هستند. گیگابایت هدف از این اقدام را پایین آوردن ESD تا حد ممکن و مقاومت بیشتر در طی مراحل ساخت مادربورد عنوان کرده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در بخش شکاف های توسعه، گیگابایت 3 اسلات PCIe x16 را در نظر گرفته است. از این 3 اسلات، اسلات اول از نوع PCIe 5.0 x16 و دو اسلات دیگر از نوع PCIe 4.0 x16 هستند. اسلات اول نسل 5 توسط پردازنده و دو اسلات آخر توسط چیپست اصلی پشتیبانی می‌شوند. البته 2 اسلات آخر قابلیت کارکرد در حالت x4 را دارند. به همین دلیل، این مادربورد از تکنولوژی‌های NVLink پشتیبانی نمی‌کند و تنها تکنولوژی Multi-GPU‌ قابل پشتیبانی توسط آن AMD CrossFire است. هر سه اسلات PCIe x16 توسط محافظ فلزی احاطه شده اند که هنگام نصب کارتهای گرافیک سنگین درون کیس، مقاوت آنها را به طور چشمگیری افزایش می یابد.

نکته‌ی عجیب این بود که چرا اسلات دوم قابلیت فعالیت در حالت x8 را ندارد تا بتوان از NVLink نیز استفاده نمود؟! جواب این سوال را می‌توان در نبود اسلات دوم از نوع نسل 5 دانست. زیرا مدل اکستریم دارای 2 اسلات نسل 5 است و اسلات دوم نسل 5 آن در حالت x8 به فعالیت می‌پردازد. این از مشکلات SLI است که همه چیز باید در آن متقارن باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

سیستم صوتی انحصاری کمپانی گیگابایت AMP-UP Audio نام دارد و مادربوردهای مختلف گیگابایت از جمله محصول مورد بررسی ما نیز از همین سیستم صوتی بهره مند هستند. عبارت ESS SABRE HiFi به بهره‌مندی این سیستم صوتی از داک پیشرفته اشاره دارد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اما این بخش به کدک صوتی هشت کاناله Realtek ALC1220 به عنوان پردازشگر اصلی صدا مجهز شده است که طبق ادعای سازنده می تواند خروجی استریو با نسبت سیگنال به نویز 120 دسی بل (1120dB SNR) برای پخش صدا و 113 دسی بل برای ضبط صدا از نوع به ارمغان آورد! می توانید با نسبت سیگنال به نویز 115 دسی بل (115dB SNR) برای پخش صدا و 104 دسی بل برای ضبط صدای تراشه ALC1150 مقایسه کنید.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

تبدیل سیگنال صوتی دیجیتال (صدای پردازش شده توسط کامپیوتر) به سیگنال صوتی آنالوگ (صدای قابل شنیدن توسط انسان) یکی از مهمترین مراحل تولید صدای خروجی است. DAC یا Digital to Analog Converter، تراشه ای است که این ظیفه را بر عهده دارد. بر این اساس، گیگابایت مبدل داده دیجیتال به آنالوگ با کیفیت کمپانی ESS به شماره ES9118EQ SABRE را به خدمت گرفته است. این مبدل، با برخورداری از مقدار نسبت سیگنال به نویز خروجی (SNR) برابر با 127 دسی بل (!) و یک کنترل صدای دیجیتال به منظور دریافت خالص‌ترین خروجی آنالوگ، صدای شفاف و با کیفیت را به ارمغان می آورد. این تراشه می تواند از موزیک های بسیار با کیفیت (High-Res music) با عمق 32 بیت و نرخ نمونه برداری 384 کیلوهرتز به خوبی پشتیبانی کند!

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

خازن های بسیار با کیفیت و High-End کمپانی ژاپنی Nippon Chemi-Con با ظرفیت 100 میکرو فاراد، در کنار خازن‌های آلمانی WIMA دیگر عضو این سیستم صوتی هستند. این خازن های حرفه ای تا دمای کاری 85 درجه سانتی گراد تضمین شده اند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نگاه نزدیک: شبکه، ذخیره سازی، درگاه های ارتباطی

در بخش شبکه گیگابایت امکانات حرفه‌ای را در نظر گرفته است. مادربورد Z690 AORUS MASTER دارای یک پورت لن RJ45 است که از تراشه‌ی کنترلر شبکه‌ی 10G کمپانی AQUANTIA به شماره‌ی AQtion AQC113C انشعاب می‌گیرد. این تراشه همانطور که عنوان کردیم، توسط هیت‌سینک اصلی بخش فوقانی مستقیما خنک می‌شود و یک پد حرارتی بسیار باکیفیت حرارت آن را به هیت‌سینک انتقال می‌دهد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در بخش ارتباط بی‌سیم نیز Z690 AORUS MASTER حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این مادربورد از استاندارد شبکه بیسیم 802.11ax به پشتوانه‌ی کارت شبکه INTEL WiFi 6E AX210 بهره‌مند است. این فناوری، از پیکربندی آنتن 2×2 برخوردار بوده که از 2 آنتن برای دریافت و 2 آنتن برای ارسال اطلاعات استفاده می کند. این کارت شبکه روی اسلات M2 مخصوص به خود روی بورد نصب می‌شود. AX210 کارت شبکه بی‌سیم 3 بانده اینتل است و دارای باندهای 2.4 و 5 و 6 گیگاهرتز می‌باشد. در این حالت، حداکثر سرعت انتقال اطلاعات به 2400 مگابیت بر ثانیه می رسد. بلوتوث نسخه 5.2 از دیگر امکانات این کارت شبکه بی‌سیم است. این ماژول بی‌سیم در مدل اکستریم نیز تعبیه شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در شبکه ذخیره‌ سازی نیز طبیعا انتظارات بسیار بالایی از Z690 AORUS MASTER داریم. شش پورت SATA III 6Gb/s تنها بخشی از امکانات ذخیره سازی آن را تشکیل می‌دهند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

بخش اصلی ذخیره‌سازی Z690 AORUS MASTER را پورت‌های M.2 و البته راهکار خنک‌سازی کاملا حرفه‌ای گیگابایت را شامل می‌شود. در این قسمت 4 پورت M.2 Socket3 تدارک دیده شده است و در مجموع از 4 اس‌اس‌دی نوع M.2 با طول های 60، 80 و 110 میلیمتری (2260/2280/22110) پشتیبانی خواهد شد. تمامی این 4 اس‌اس‌دی می‌توانند از نوع Gen 4.0 با سرعت 64Gb/s باشند و توسط پردازنده پشتیبانی می‌شوند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اس‌اس‌دی اول توسط پردازنده پشتیبانی می‌شود و نزدیکترین اس‌اس‌دی به پردازنده محسوب می‌شود. این اس‌اس‌دی از راهکار خنک‌سازی حرفه‌ای Thermal Guard بهره‌مند است که شامل هیت‌سینک بزرگ با دو لوله‌ای انتقال حرارت است. سایر اس‌اس‌دی‌ها نیز دارای خنک‌کننده فلزی یکپارچه با ترمال پد بسیار با کیفیت هستند. البته در قسمت پایین تمامی 4 اس‌اس‌دی نیز هیت‌سینک فلزی به همراه ترمال پد در نظر گرفته شده است تا از هر طرف خنک‌سازی این درایوهای ذخیره‌سازی ارزشمند انجام شود.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

پنل پشتی مادربورد شامل دو پورت برای آنتن شبکه بیسیم، خروجی S/PDIF، یک پورت شبکه RJ45، چهار پورت USB 3.2 Gen 1.0 Type-A، پنج پورت USB 3.2 Gen 2.0 Type-A، پنج پورت USB 3.2 Gen 2.0 Type-C، خروجی های صدای، دکمه‌های Clr Cmos و Q-Flash Plus و خروجی تصویر DP است. محافظ پنل پشتی مادربورد نیز به این بخش به صورت پیش‌فرض متصل شده است. این موضوع باعث می‌شود تا زمانیکه کاربران اقدام به اسمبل کیس خود می‌کنند، نگرانی از بابت نصب نکردن محافظ پنل پشتی نداشته باشند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نرم‌افزار و بایوس

در قسمت نرم‌افزار، Z490 AORUS MASTER مانند دیگر مادربوردهای گیمینگ گیگابایت، مجموعه‌ی کاملی از نرم‌افزارهای مختلف را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزارها پیشنهاد می‌کنیم به بررسی مادربورد GIGABYTE Z390 AORUS XTREME مراجعه کنید. در آن بررسی به طور کامل راجع به نرم‌افزارهای مادربوردهای GIGABYTE AORUS توضیح داده‌ایم.

مادربوردهای Z690 گیگابایت از بایوس قدیمی که از سری Z300 با تم مشکی و نارنجی مربوط به رنگ بندی سری AORUS، عرضه شد، برخوردار هستند. این بایوس مثل همیشه در دو حالت ساده و کلاسیک قابل دسترس است. در حالت Easy Mode اطلاعات کلی و پرکاربرد برای کابران عادی در دسترس است. از جمله این اطلاعات میتوان به اطلاعات کلی راجع به سیستم از قبیل ورژن بایوس، نوع و فرکانس پردازنده، حجم حافظه ها و غیره اشاره کرد. یکی از ایرادات اساسی این بایوس، نبود مسیر برگشت در بالای صفحه مانند برخی برندهای دیگر است. این موضوع باعث سردرگمی خواهد خصوصا زمانیکه پروفایل‌های اورکلاکینگ شدیدا فکر شما را مشغول کرده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

حالت Classic برای اورکلاکرها طراحی شده است و در این قسمت می‌توانید به راحتی به اورکلاک سیستم خود با طیف وسیعی از پارامترها بپردازید. صفحه اول دارای یک پنجره است که در تمامی صفحات قابل نمایش است و اطلاعات کلی راجع به فرکانس پردازنده، فرکانس بیس کلاک پردازنده، دما و ولتاژ آن را در قسمت بالا و مشابه آن را برای حافظه اصلی سیستم نشان می‌دهد. ولتاژهای شاخه 12 و 5 ولت به همراه ولتاژ چیپست اصلی دیگر اطلاعات قابل نمایش در این قسمت هستند.

بررسی مادربرد GIGABYTE Z490 AORUS MASTER

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

بخش بعدي تنها مربوط به تنظيمات حافظه است. در اين بخش تمام تنظيمات ممکن براي حافظه ها قابل تغيير بوده که علاوه بر موارد ذکر شده می‌توانيد انواع تايمينگ‌ها را تغيير دهيد. برخلافه حافظه‌های DDR4، حافظه‌های DDR5 تایمینگ‌های کمتر برای تغییر دارند! در بخش حافظه قسمتی تحت عنوان SPD Info قابل مشاهده است که مدل‌ حافظه رم سیستم به همراه پروفایل‌های مختلف و پروفایل XMP آن را نشان می‌دهد. حافظه‌های DDR5 دارای پروفایل XMP با نام XMP 3.0 هستند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در بخش Active Turbo Ratios می‌توان تمام ضرایب برای فرکانس حالت‌های مختلف توربو را دستکاری کرد. یکی از امکانات مختص پردازنده‌های نسل 12، امکان غیر‌ فعال کردن هسته‌های P-Core و E-Core است. البته نمی‌توان هسته‌های P-Core را به طور کامل خاموش کرد و حداقل یک هسته باید روشن بماند. البته می‌توان هسته‌های E-Core را به طور کامل خاموش نمود که توصیه می‌کنیم به هیچ عنوان این کار را نکنید! دلیل این موضوع را با هم در بخش‌های بعدی بررسی خواهیم کرد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

منوی تنظیمات VRM نیز دارای پارامتر‌هایی از جمله تنظیمات مدار تنظیم کننده ولتاژ است. این تنظیمات اضافه تنها مختص به اورکلاکرهای حرفه ای است. تنها گزینه‌ای که پیشنهاد می‌کنیم هنگام اورکلاکینگ از آن استفاده کنید، LLC یا Load Line Cabilration برای Vcore پردازنده است. هر چقدر LLC Vcore به سمت گزینه اکستریم نزدیک شود، دراپ ولتاژ پایینتر خواهد بود. اما نهایتا پیشنهاد می‌کنیم از گزینه‌ی Trubo مانند ما هنگام اورکلاکینگ استفاده کنید.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

منوی PC Health Status نیز وضعیت ولتاژهای مهم پردازنده، مموری و سیستم را در اختیار شما قرار می‌دهد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

Smart Fan 5 که در ابتدای بررسی راجع به تمهیدات سخت افزاری آن توضیح دادیم، مانند مادربوردهای X99 رفرش گیگابایت در بایوس، بخش کاملا جداگانه ای دارد. در این قسمت می توانید سرعت هر کدام از فن های سیستم را به صورت جداگانه تنظیم کنید و یا نموداری را تعیین کنید که با توجه به دمایی معین، سرعت چرخش هر کدام از فن ها تغییر کند. این قسمت از طراحی زیباتری نسبت به Q-Fan ایسوس برخوردار است.

Q-Flash هم از داخل بايوس و هم موقع بوت سيستم قابل با فشردن دکمه مربوطه قابل دسترس است. براي آپديت بايوس به راحتي مي توانيد آن را داخل فلش مموري ريخته و بعد از طي کردن مراحل بايوس را آپديت کنيد (در آخرين مرحله آپديت سريع را انتخاب نکنيد). البته مي توانيد بدون همه اينکارها تنها حالت آنلاين را انتخاب کرده، در اين هنگام مادربورد خود به خود به بروزرساني خواهد شد. قابلیت Q-Flash موجود در مادربوردهای گیگابایت امکان را به شما می داد که بدون هیچ دغدغه یا داشتن مهارت خاص، به راحتی اقدام به آپدیت بایوس مادربورد خود کنید. اما گیگابایت پا را فراتر گذاشته و قابلیت Q-Flash را کمی ارتقا داده، به گونه ای که حتی اگر مادربورد شما از پردازنده جدید پشتیبانی نکند، بدون پردازنده و رم و هیچ گونه ذخیره ساز می توانید بایوس مادربورد خود را آپدیت کنید! این قابلیت که Q-Flash Plus نام دارد، تنها به کانکتور 24 پین برق مادربورد برای روشن شدن نیاز دارد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

سيستم تست، بنچمارک، iGPU و بررسی اولیه

مادربورد: سیستم تست ما بر مبنای پلتفرم Z690 از سوکت LGA1700 می‌باشد. مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER نیز میزبانی پردازنده‌ قدرتمند ما را بر عهده دارد.

پردازنده: همچنین، پردازنده سیستم ما را INTEL Core i9 12900K تشکیل می‌دهد. این پردازنده نسخه‌ی مهندسی یا ES نمی‌باشد.

کارت گرافیک: کارت‌ گرافیک ASUS ROG STRIX Geforce RTX 2080 Ti در تست‌های اصلی ما حضور دارد. برای مشاهده بررسی این کارت گرافیک کلیک کنید.

حافظه رم: حافظه اصلی سیستم تست ما از دو ماژول 8 گیگابایتی GeIL Polaris RGB SYNC DDR5 5200MHz تشکیل شده است. بر اساس پروفایل XMP این حافظه ها، فرکانس 5200 مگاهرتز با ولتاژ 1.25 ولت و زمان تاخیر CL34 قابل دسترس است که زمان تاخیر بسیار بالایی می‌باشد.

خمیر حرارتی: خمیر حرارتی مورد استفاده‌ی ما GREEN GT4-PREMIUM نام دارد. این خمیر حرارتی، کارایی مشابه خمیر حرارتی CFIII که قبلا از آن استفاده می‌کردیم را ارائه می‌دهد. برای مشاهده بررسی این خمیر حرارتی کلیک کنید.

منبع تغذیه: پاور قدرتمند و ارزشمند CoolerMaster V850 همچنان وظیفه‌ی تامین جریان مورد نیاز سیستم ما را بر عهده دارد. OEM اصلی این منبع تغذیه کمپانی SeaSonic است. پاور V850 و در کل پاور‌های سری Vanguard کولرمستر، دستپخت کمپانی بی‌نظیر سی‌سانیک هستند. این منبع تغذیه هیچ‌گونه ریپلی در خروجی ندارد و خیال ما در طول تمام بررسی‌ها، از جانب منبع تغذیه راحت بوده است.

خنک کننده: خنک‌کننده آبی پرقدرت GIGABYTE AORUS LIQUID COOLER 280 این‌بار وظیفه خنک‌ سازی پردازنده‌ی ما را بر عهده دارد.

مانیتور: مانیتور ASUS PB287Q 4K UHD یکی از قطعات بسیار مهم و استراتژیک ما محسوب می‌شود. این مانیتور، خستگی چشم و آسیب‌های جانبی را تقریبا به صفر می رساند!

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

ساير مشخصات سيستم تست به شرح زير است:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

بنچمارک ها نيز به شرح زير است:

AIDA 64 Extreme Edition 6.60.5900
WINRAR 6.1
3DMark 11 Advanced Edition 1.05
Cinebench R11.5 x64
Cinebench R15 x64
OCCT4.4.2
CPU-Z 1.99.0 x64
V-RAY 1.3
HandBrake 1.0.3
Shadow of the Tomb Raider
Gears 5
Far Cry New Dawn
HWiNFO64 v7.20-4700

مشخصات سيستم از زبان CPU-Z:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

کمپانی اینتل از معماری big.LITTLE در ساخت پردازنده‌های نسل دوازدهم استفاده کرده است. بر اساس این معماری، هسته‌ها به دو گروه یا کلاستر تقسیم شده که هر گروه دارای ماهیت و معماری متفاوتی از دیگری است. هسته‌های قوی‌تر را P-Cores یا هسته‌هایی با عملکرد و قدرت بالا و هسته‌های ضعیف‌تر شامل E-Core تشکیل می‌دهند که هسته‌های کارامد با مصرف بسیار پایین می‌باشند. شاید شما هم مثل ما در ابتدا به هسته‌های E-Core بدبین بودید و ترجیح می‌دادید معماری این پردازنده‌ها یک‌دست باشد که این موضوع را نیز بررسی خواهیم کرد. ولی دلیل آن متفاوت از آن چیزی است که اینتل در تبلیغات و وایت پیپر‌ها عنوان کرده است!

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اما تمام تغییر هسته‌ها، نحوه‌ی استفاده از آنها در لودهای کامل و مختلف، باید توسط سیستم عامل شناسایی شود و ویندوز 10 سیستم عاملی نیست که بتواند زمان‌بندی این نوع از معماری‌ها را به خوبی تشخیص دهد. در واقع معماری‌ و هسته‌های ناهمگن برای ویندوز 10 تعریف نشده است. به همین دلیل، در صورت از این سیستم عامل بعضا شاهد افت کارایی شدیدی خواهیم بود که این موضوع را در تست‌های پیش رو بررسی خواهیم کرد. پس چنانچه قصد استفاده از پردازنده‌های نسل 12 را دارید، حتما از ویندوز 11 استفاده کنید. این سیستم عامل به خوبی زمان‌بندی big.LITTLE را تشخیص داده و برای این منظور طراحی شده است و هسته‌ها را به طور موثری به کار خواهد گرفت.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

تراشه‌ی گرافیکی مجتمعی که اینتل برای 12900K در نظر گرفته است کاملا جدید بوده و بر مبنای همانطور معماری 10 نانومتری واحد مرکزی طراحی و توسعه یافته است. Intel UHD Graphics 770 پردازنده گرافیکی مجتمعی است که نه فقط در 12900K بلکه در پردازنده‌های ضعیفتر و به طور کلی 12600 به بالا خواهیم بود. برای مقایسه از اسکرین شات Intel Xe Graphics در بررسی لپ‌تاپ‌ها استفاده کردیم. گرچه Xe دارای 3 برابر واحد پردازشی بیشتری است اما فرکانس مموری آن بسیار کمتر از UHD770 می‌باشد. UHD770 همچنین از واحد ROP/TMU یکسان با Xe اما سرعت پیکسل زنی/بافت زنی بالاتری برخوردار است خصوصا اینکه به‌جای حافظه‌های DDR4، از پشتیبانی نسل پنجم DDR برخوردار می‌باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

فرکانس پردازنده‌ 12900K برای هسته‌های P در حالت پایه برابر با 3.2 گیگاهرتز و برای هسته‌های E برابر با 2.4 گیگاهرتز تنظیم شده است. فرکانس توربو نیز نهایت به 5.1 گیگاهرتز می‌رسد که نهایتا تکنولوژی Turbo Boost 3.0 آن را به 5.2 گیگاهرتز ارتقا می‌دهد. البته این فرکانس توربو برای هسته‌های P می‌باشد و نهایت فرکانس توربو هسته‌های E برابر با 3.9 گیگاهرتز خواهد بود. فرکانس‌های توربو ذکر شده در حالت تک کور بوده و در حالت لود کامل به طبع کمتر خواهند بود.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در حالت لود تک هسته‌ای، ولتاژ پردازنده برابر با 1.332 ولت است که کاملا ایمن می‌‌باشد. در واقع وقتی لود تک هسته‌ای یا تک رشته‌ای انجام می‌شود، ولتاژ هسته‌ای که در حال پردازش می‌باشد به 1.332 ولت می‌رسد و ولتاژ سایر هسته‌ها بسیار پایین‌تر از این مقدار است. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، در گروه P-Cores، یکی از هسته‌ها دارای فرکانس 5200 مگاهرتز، برخی هسته‌ها دارای فرکانس 5100 مگاهرتز و برخی دیگر دارای فرکانس 5000 یا 4900 مگاهرتز هستند دارند و لود تک هسته‌ای، روی هسته‌های فرکانس بالا که 5.2 یا 5.1 گیگاهرتز هستند، انجام می‌شود. البته در لحظات مختلف، بار پردازش بین هسته‌ها جابه‌جا می‌شود و فرکانس‌ها نیز تغییر می‌کنند. در گروه E-Cores نیز حداکثر فرکانس روی 3900 مگاهرتز قرار دارد که البته لودی روی این هسته‌ها انجام نمی‌شود و لود تک کور به هسته‌های قدرتمند P سپرده خواهد شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در لود کامل، تمام هسته‌ها تحت بار قرار خواهند گرفت. در این حالت، فرکانس هسته‌های P-Core روی 4900 مگاهرتز و فرکانس هسته‌های E-Core نیز روی 3700 مگاهرتز تنظیم خواهد شد. ولتاژ VCore نیز به 1.244 ولت کاهش می‌باشد. اگر راجع به ولتاژ پایینتر درباره لود کامل دچار اشتباه شده‌اید، باید بگوییم که ولتاژ 1.244 ولت برای تمام هسته اعمال می‌شود. اما در لود تک هسته‌ای، هسته‌های 5.1 یا 5.2 گیگاهرتز تنها دارای ولتاژ 1.332 ولت هستند و ولتاژ سایر هسته‌ها پایینتر است. البته تغییر ولتاژ تک تک هسته‌ها توسط کاربر امکان پذیر نیست و این مورد تنها زمانی رخ می‌دهد که تنظیمات در حال اتوماتیک باشد و پروفایل اینتل در حال اجرا باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

تست ابتدایی ما با CPU-Z برای محک زدن اولیه شروع می‌شود که 12900K عملکرد بی نظیری از خود نشان داد. این پردازنده در واقع توانست 27 درصد امتیاز بیشتر در تست تک هسته و امتیاز مشابه در تست چند هسته‌ای در مقایسه با 5950X کسب کند! این موضوع در حالیست که 5950 یک پردازنده 16 هسته‌ای کاملا قدرتمند همگن و کش بسیار بالای 64 مگابایت است. در حالیکه 12900K را نمی‌توان یک پردازنده 16 هسته‌ای واقعی دانست و قابلیت Hyper Threading تنها برای هسته‌های گروه P فعال است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

WinRAR | CineBench | AIDA64 EXTREME

AIDA64 تست پردازنده
AIDA64، پیشتر Everes، یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین نرم افزار های سیستمی می باشد. این نرم افزار دارای قسمت های مختلفی برای نمایش کامل مشخصات سیستم (سخت افزاری و نرم افزاری) و مونیتور آنها می باشد. AIDA64 دارای تست های مختلفی برای محک زدن کارایی پردازنده و حافظه می باشد که شاید مطرح ترین آنها Cache and Memory Benchmark باشد. از میان این تست های گوناگون، تست های زیر انتخاب گردید:

CPU Queen
تست ساده ایی که توانایی میزان پیش بینی و عدم پیش بینی را در پردازنده های مرکزی اندازه گیری می کند. این تست مشکلات کلاسیک مربوط به Queens را بر روی یک صفحه ی شطرنجی 10 در 10 پیدا می کند.
در برخی از کلاک ها، به صورت تئوری، پردازنده هایی که Pipeline های کمتر و دقت پیش بینی کمتری دارند امتیاز بیشتری را در تست دریافت می کنند، به عنوان مثال هنگامی که قابلیت HyperThreading غیر فعال است.

CPU PhotoWorxx
این تست کارهایی مختلفی را که هنگام پردازش عکس های دیجیتال انجام می شوند را بر روی پردازنده پیاده سازی می کند:
– پر کردن تصویر با پیکس های رنگی به صورت تصادفی
– چرخاندن تصویر به زاویه 90 درجه
– چرخاندن تصویر به زاویه 180 درجه
– Difference

–Color Space Conversion که هنگام تبدیل تصاویر به فرمت JPEG انجام می شود. این تست همچنین واحد های محاسبه ی اعداد حسابی (SIMD) پردازنده و حافظه های Subsystem را نیز تحت فشار قرار می دهد و از دستور العمل های x87, MMX, MMX+, 3DNow!, 3DNow!+, SSE, SSE2, SSSE3, SSE4.1, SSE4A, AVX, AVX2 و XOP استفاده می کند.

CPU AES
این بنچمارک میزان کارایی پردازنده ی مرکزی را توسط تست Advanced Encryption Standard یا به اختصار AES محاسبه می کند. AES یک استاندارد رمزنگاری symmetric-key است. AES امروزه در ابزار های فشرده سازی مختلفی به کار رفته است. ابزار هایی نظیر 7zip، Win RAR ، Winzip و همچنین ابزار های رمزگذاری بر روی دیسک ها و درایو ها مانندBitlocker ، FileVault و TrueCrypt از این دسته اند. CPU AES از دستور العمل های x86, MMX و SSE4.1 استفاده می کند و همچنین توانایی شناسایی چندین پردازنده ی مرکزی، چندین هسته و HyperThreading را نیز دارد.

CPU ZLib
این تست میزان کارایی پردازنده و حافظه ی Subsystem را در حالت فشرده سازی معروف ZLib محاسبه می کند. CPU Zlib تنها از دستور العمل x86 استفاده می کند و قابلیت شناسایی چندین پردازنده، چندین هسته و HyperThreading را نیز دارد.

CPU Hash
این بنچمارک پرفورمنس پردازنده مرکزی را با استفاده از الگوریتم های هش SHA1 که در استاندارد پردازش اطلاعات فدرال تعریف شده است اندازه گیری می کند. کدهای پشت پرده این بنچمارک در حالت مونتاژ نوشته شده اند و همچنین برای تمامی پردازنده های مرکزی AMD،INTEL و انواع هسته های پردازنده های VIA بهینه شده است. این بنچمارک، کارایی پردازنده مرکزی را با استفاده مناسب از مجموعه ای از دستور العمل های MMX, MMX+/SSE, SSE2, SSSE3, AVX, AVX2, XOP, BMI و BMI2 اندازه گیری می کند. بنچمارک CPU Hash بر روی موتور های حفاظتی VIA PadLock و پردازنده های چهار هسته ای VIA به دلیل دارای بودن سخت افزار مناسب جهت شتاب دادن به دستور العمل های خاص به صورت سخت افزاری (به جای نرم افزاری) عمل می کند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست AIDA CPU، سیستم عامل نتوانست تاثیری روی کارایی بنچمارک بگذارد و نتایج در دو سیستم عامل ویندوز 10 و 11 یکسان بود. 12900K در تست AES کارایی عجیبی از خود نشان داد. همچنین کارایی آن در تست Photoworxx نیز بسیار بالاتر از سایز پردازنده‌های حاضر در تست‌های ما بود. بخشی از اختلاف مربوط به حافظه‌های DDR5 می‌باشد.

AIDA 64 تست حافظه اصلی
AIDA64، پیشتر Everest، یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین نرم افزار های سیستمی می باشد. این نرم افزار دارای قسمت های مختلفی برای نمایش کامل مشخصات سیستم (سخت افزاری و نرم افزاری) و مونیتور آنها می باشد. AIDA 64 دارای تست های مختلفی برای محک زدن کارایی پردازنده و حافظه می باشد که شاید مطرح ترین آنها Cache and Memory Benchmark باشد!

Cache and Memory Benchmark
تست های پهنای باند حافظه ( سرعت خواندن ، سرعت نوشتن ، سرعت کپی ) حداکثر پهنای باند حافظه را هنگام انتقال داده ها اندازه گیری می کنند. کدهای مربوط به این داده ها در Assembly نوشته شده اند و به صورت گسترده ایی برای پردازنده های مرکزی AMD و Intel و انواع دیگر پردازنده هایی که هسته های آنها قابلیت محاسبه ی دستوالعمل های x86/X64 ،MMX ،+MMX ،3DNow ،SSE ، SSE2، SSE4.1 ،AVX و AVX2 را دارند، بهینه سازی شده اند. تست های تاخیر زمان حافظه، مدت زمان تاخیر پردازنده ی مرکزی هنگامی که اطلاعات را از حافظه ی سیستم می خواند را اندازه گیری می کنند. تاخیر زمان حافظه به معنای مدت زمانی است که پردازنده دستور خواندن اطلاعات را به حافظه ارسال می کند و سپس حافظه پس از دریافت دستور اطلاعات را برای پردازنده ارسال می کند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست AIDA64 امتیاز حافظه‌های جدید برابر با حافظه های قدرتمند جی‌اسکیل ما در حالت 4 کاناله در پلتفرم‌های حرفه‌ای به حافظه‌های 4 کاناله است و 50 الی 60 درصد بیشتر در حالت دو کاناله است! مقایسه با رقبا:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست مموری، 12900K دارای سرعت خواندن، نوشتن و کپی بسیار بالایی است. زمان تاخیر آن نیز برابر با پلتفرم‌ حرفه‌ای X اینتل است. ویندوز 10 و 11 نیز تفاوتی در کارایی این تست ایجاد نکردند.

AIDA64 GPGPU
AIDA64 پيش‌تر Everest، يکی از قديمی‌ترين و شناخته شده‌ترين نرم افزارهای سيستمی می‌باشد. اين نرم افزار داراي قسمت‌های مختلفی براي نمايش کامل مشخصات سيستم (سخت افزاری و نرم افزاری) و مانيتور آنها می‌باشد. AIDA64 داراي تست‌های مختلفی برای محک زدن کارايی پردازنده و حافظه می‌باشد که شايد مطرح‌ترين آنها Cache and Memory Benchmark باشد. علاوه بر موارد ذکر شده قسمتی عنوان AIDA 64 GPGPU در نرم افزار موجود است که قدرت حافظه کارتهای گرافيک را مانند حافظه اصلی و کش در تست‌های خواندن، نوشتن و کپی سنجيده و GPU را در مبحث FP32/64 يا Single-Precision / Double-Precision، رمز نگاری AES-256 و بسياري از موارد ديگر مورد ارزيابی قرار می‌دهد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

تست AIDA64 GPGPU نشان می‌دهد که قدرت 12900K بسیار بالاست و اختلاف قابل توجهی با 10900K ده هسته‌ای تمام همگن دارد! اما مقایسه‌ی HD770 چطور؟

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

تست GPGPU نشان می‌دهد UHD770 قدرت پایین‌تری نسبت به MX250 و Xe Graphics دارد اما برای اطمینان بیشتر تست‌ها را بررسی خواهیم و می‌بینم که در تست گیمینگ چه عملکردی دارد؟

WinRAR

در میان کاربران کاربران کمتر کسی را می توان یافت که از این نرم افزار محبوب در سیستم خود بهره نگرفته باشد و به احتمال بسیار بالا کثر خوانندگان این مقاله نیز در حال حاضر این نرم افزار را بصورت نصب شده بر روی سیستم خود دارند. WinRAR نرم افزار فشرده سازی قدرتمندی است که نخستین بار در سال 1995 عرضه شد و با پشتیبانی از فرمت قدرتمند RAR محبوبیت زیادی بدست آورد. از آن زمان تا کنون نسخه های مختلفی از این نرم افزار عرضه شده است که نسخه های جدیدتر از پردازش 64 بیتی نیز پشتیبانی می کنند. با توجه به استفاده کاربران از WinRAR برای فشرده سازی فایل های خود، نتایج تست این نرم افزار برای کاربران بسیار ملموس و قابل درک می باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

طبق اطلاعاتی که از کارایی 12900K داریم، اختلاف آن نباید از 5600X و 10900K تا این حد باشد. این تست علاوه بر کارایی پردازنده، به کارایی مموری بسیار وابسته است که وابستگی آن را فرکانس و زمان تاخیر نیز تعیین می‌کنند و یکی از تست‌های ما در بررسی حافظه‌های رم می‌باشد.

CineBench R11.5

نرم افزار Cinebench يکي از مطرح ترين نرم افزار هاي تست کارايي به حساب مي آيد. اين نرم افزار مي تواند با انجام تست هاي خود امتياز هايي از کارايي پردازنده و يا کارت گرافيکي را نسبت دهد، با اين وجود اغلب از اين نرم افزار براي محاسبه کارايي پردازنده استفاده مي شود. اين تست بر پايه نرم افزار Cinema 4D شرکت Maxon مي باشد که از آن در تهيه فيلم هايي نظير Iron Man 3 استفاده شده است. تست پردازنده اين نرم افزار در دو حالت تک هسته اي و چند هسته اي قابل اجرا مي باشد و نهايتا 256 هسته پردازشي را پشتيباني مي کند. صحنه مورد رندر در اين تست از حدود 2000 عنصر مختلف تشکيل شده است که شامل بيش از 300000 چند ضلعي مي باشد. جلوه هايي همچون نور محيط، انعکاس، سايه و تکنيک Antialiasing توسط اين نرم افزار استفاده مي شوند. در اين بخش از نسخه هاي R11.5 اين نرم افزار استفاده مي کنيم. نتايج حاصله امتياز هاي اين نرم افزار بوده و امتياز بالاتر بيانگر کارايي بالاتر مي باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست ساین بنچ تاثیر سیستم عامل و زمان بندی ویندوز 11 کاملا قابل مشاهده است. همچنین با خاموش کردن هسته‌های E-Core امتیاز حالت مولتی به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. اما قسمت جالب‌تر این خاموش کردن‌ها در تست دما مشخص می‌شود!

CineBench R15

نرم افزار Cinebench يکي از مطرح ترين نرم افزار هاي تست کارايي به حساب مي آيد. اين نرم افزار مي تواند با انجام تست هاي خود امتياز هايي از کارايي پردازنده و يا کارت گرافيکي را نسبت دهد، با اين وجود اغلب از اين نرم افزار براي محاسبه کارايي پردازنده استفاده مي شود. اين تست بر پايه نرم افزار Cinema 4D شرکت Maxon مي باشد که از آن در تهيه فيلم هايي نظير Iron Man 3 استفاده شده است. تست پردازنده اين نرم افزار در دو حالت تک هسته اي و چند هسته اي قابل اجرا مي باشد و نهايتا 256 هسته پردازشي را پشتيباني مي کند. صحنه مورد رندر در اين تست از حدود 2000 عنصر مختلف تشکيل شده است که شامل بيش از 300000 چند ضلعي مي باشد. جلوه هايي همچون نور محيط، انعکاس، سايه و تکنيک Antialiasing توسط اين نرم افزار استفاده مي شوند. در اين بخش از نسخه هاي R15 اين نرم افزار استفاده مي کنيم. نتايج حاصله امتياز هاي اين نرم افزار بوده و امتياز بالاتر بيانگر کارايي بالاتر مي باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

ظاهرا تست R15 واکنش بسیار بسیار بالایی نسبت به ویندوز 10 از خود نشان داد!

برای مشخص شدن کارایی IPC یا Instructions per cycle، نسخه R15 را در فرکانس 3.5 و تست تک رشته اجرا می کنیم:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

همانطور که ملاحضه کردید، کارایی IPC نسبت به نسل گذشته 10 درصد افزایش یافته و نسبت به پردازنده‌های رایزن 5000 نیز برتری دارد.

V-Ray | HandBrake | 3DMark11

3DMark11

مدت اندکی پس از عرضه DirectX 11 از سوی کمپانی معظم Microsoft، شرکت Futuremark نرم افزار محبوب 3DMark را با نام 3DMark11 منتشر نمود. این نسخه نرم افزار 3DMark دارای چهار تست گرافیکی 30 ثانیه با نام های High Temple 1 ،High Temple 2 ، Deep Sea 2 و Deep Sea 1 بوده که به خوبی از Volumetric Illumination و Tessellation بهره می برند. تست Physics این نرم افزار نیز دارای گرافیک بسیار ساده ای بوده که هر گونه تاثیر GPU را به حداقل ممکن می رساند. این تست شدیدا تحت تاثیر فرکانس و کارایی حافظه سیستم بوده و از تمامی هسته های پردازنده و قابلیت Hyper Threading پشتیبانی می کند. این نرم افزار تست جدیدی به عنوان Combined را عرضه نمود که توانایی سیستم را در پردازش هم زمان Physics و صحنه های سنگین گرافیکی را اندازه گیری می کند. تست های این نرم افزار را در حالت Performance این نرم افزار انجام می دهیم. در این حالت با توجه به تاثیر 15 درصدی امتیاز Physics و 10 درصدی امتیاز Combined، امتیاز ها را بصورت جداگانه قید خواهیم کرد. یکی از مزیت های بزرگ این تست وابستگی بسیار ناچیز Graphics Score به پردازنده می باشد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در بنچمارک 3DMark11 نیز ویندوز 11 اختلاف قابل توجهی با ویندوز 10 دارد.

V-Ray

موتور قدرتمند تصویرگر و رندر V-Ray که در حالت کلی در قالب افزونه‌‌ای جهت استفاده در بطن نرم‌افزارهای گرافیکی و خلق اجسام سه‌بعدی نظیر 3DS مکس، مایا، سینما 4D، بلندر و … توسعه یافته است برای اولین بار توسط کمپانی Chaos Group طراحی و آخرین نسخه پایدار عرضه گردیده از آن نیز هم‌اکنون در سال 2016 روانه بازار شده است. پشتیبانی و مظاهرت از ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلیدی و بنیادین نظیر دستورالعمل‌ها و الگوریتم‌های مربوط به روشنایی جهانی (نورپردازی غیر مستقیم)، پردازش تصاویر به طریق ردیابی مسیر، نقشه‌برداری فوتونی، نقوش تابش و … نرم‌افزار نامبرده را به گزینه‌ای بسیار توانا و ایده آل جهت بهره جستن در طیف وسیعی از انواع صنایع گوناگون ازجمله چند رسانه‌ای، سرگرمی و طراحی و توسعه جلوه‌های ویژه و گرافیکی فیلم، بازی‌سازی، معماری (طراحی داخلی و خارجی) و … مبدل ساخته‌اند.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نکته‌ی جالب در تست V-Ray، برتری قابل توجه ویندوز 10 نسبت به 11 بود! البته این موضوع استثنا بوده و همچنان باید از ویندوز 11 برای پردازنده‌های big-LITTLE استفاده نمود.

HandBrake

بسیاری از نرم افزار های تبدیل فرمت های ویدئویی که اکنون در سطح اینترنت وجود دارند تنها در ظاهر دارای زیبایی و چشمگیر هستند، اما اگر به باطن نرم افزار نگاه کنید با نکات منفی بسیاری از جمله سرعت بسیار پایین در تبدیل فایل های ویدئویی، پشتیبانی نکردن از فرمت های مختلف، تبلیغات و … رو به رو می شوید که ارزش استفاده از آن را به صفر می رسانند. یکی از قدرتمند ترین و در عین حال کم حجم ترین نرم افزار های تبدیل فرمت های ویدئویی که بر خلاف عمر 10 ساله خود، کمتر کاربری نام آن را شنیده است HandBrake می باشد. نرم افزار تبدیلگر HandBrake دارای ویژگی های مختلفی از جمله محیط کاربری ساده، پشتیبانی از طیف وسیعی از فرمت های ویدئویی، سرعت بالا در تبدیل و … است که آن را به برنامه ای ایده آلی جهت تبدیل فرمت های ویدئویی تبدیل کرده اند. تنها کافیست ویدئو مورد نظر خود را در نرم افزار وارد کرده و سپس یکی از فرمت های خروجی یا پروفایل هایی که جهت راحتی کار کاربران از قبل تعبیه شده اند را انتخاب کنید. نرم افزار در کمترین زمان ممکن فایل ویدئویی با فرمت مدنظر را در خروجی به شما تحویل می دهد. از دیگر ویژگی های این برنامه قدرتمند می توان به متن باز و رایگان بودن آن اشاره کرد. تنها کافی است نرم افزار را دانلود کرده و بر روی سیستم خود نصب کنید و به تبدیل فرمت فایل های ویدئویی بپردازید. همانطور که پیشتر گفته شد پشتیبانی از طیف وسیعی از فرمت های ویدئویی مختلف یکی از بهترین و ایده آلترین امکانات این برنامه کم حجم می باشد. کافیست به جای نصب چندین نرم افزار تبدیلگر مختلف بر روی سیستم خود، یک مرتبه HandBrake را نصب کرده و از هرجهت نیاز های خود را برآورده سازید.

در این تست موزیک ویدیو 4 دقیقه ای Rihanna-This Is What You Came For با حجم 4.7 گیگابایت با فرمت Apple ProRes (فرمتی بسیار محبوب که در استدیوها برای گرفتن خروجی نهایی با نرم افزارهای دستگاه مک بوک اپل استفاده می شود) و پسوند MOV را با کمترین افت کیفیت، به فرمت MP4 با هر دو انکدر x264 و x265 تبدیل کردیم. بیت ریت اصلی این ویدیو 16000kbps است که برای گرفتن خروجی روی 4000 تنظیم کردیم. ویدیوی نهایی در هر دو حالت تنها حدود 127 مگابایت حجم خواهد داشت.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نتایج تست 12900K با ویندوز 10 به قدری پایین بود که از ثبت آن در چارت صرف نظر کردیم! اما در این تست خاموش کردن هسته‌های E-Core تفاوت بسیار رقم نمی‌زند با این‌حال بدترین نکته‌ی این موضوع دمای پردازنده بعد از خاموش کردن هسته‌های E-Core که سر به فلک می‌کشد و در قسمت دما به آن می‌پردازیم.

تست‌های محیط بازی

Far Cry New Dawn

سری بازی‌های FarCry که پس از نسخه‌ی سوم خود نتوانستد موفقیت درخور و شایسته‌ای به دست آورد، یکی از عناوین جهان باز-اکشن سوم شخص می‌باشد که در چندین نسخه عرضه شده است. Far Cry New Dawn در سال 2019 میلادی توسط کمپانی Ubisoft بر پایه موتور گرافیکی Dunia 2 توسعه یافت و برای 3 پلتفرم محبوب انتشار یافت.

بررسی کارت گرافیک ASUS GeForce RTX 3080 TUF GAMING OC (بخش دوم)

با توجه به عدم موفقیت FarCry Primal، کمپانی Ubisoft تمام تلاش خود را بکار گرفت تا نسخه‌ی 5 بتواند روزهای خوش فار کرای را تکرار کند و آن را در Far Cry New Dawn حفظ کند. این بازی که بر مبنای DirectX 11 توسعه یافته است، دارای گرافیک بسیار زیبایی است.

Shadow of the Tomb Raider

عنوان بسیار پرطرفدار Shadow of the Tomb Raider که همانند نسخه پیشین خود از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و با برخورداری از المان‌هایی نظیر جلوه‌های گرافیکی چشم‌نواز، خط داستانی بسیار غنی، گیم‌پلی زیبا و … در افزایش انتظارات کاربران و طرفداران سهم به سزایی را به خود اختصاص داده است توسط استودیو Crystal Dynamics توسعه یافته و کمپانی Square Enix نیز وظیفه نشر آن را برعهده گرفته است.

بررسی کارت گرافیک ASUS GeForce RTX 3080 TUF GAMING OC (بخش دوم)

موتور گرافیکی Foundation Engine که تماماً با اتکا به دانش فنی و قدرت تیم برنامه‌نویسی استودیو سازنده توسعه یافته و در پردازش المان‌ها و ویژگی‌هایی نظیر نورپردازی مبتنی بر تصویر، بارش برف باقابلیت دگریس پذیری، بهبود پردازش رشته‌های موجود نظیر مو و … از قدرت شگرفی برخوردار می‌باشد. این بازی در آخرین روزهای سال 2018 میلادی عرضه شد. این بازی‌ همچنین امکان بکارگیری قابلیت‌های Raytracing و DLSS را نیز دارد که در قسمت جداگانه‌ای به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

Gears 5

پنجمین نسخه از سری بازی های Gears Of War با حال و هوایی بسیار خاص در آخرین روزهای سال 2019 میلادی، مهمان کنسول Xbox One و همچنین پلتفرم PC شد. Gears 5 یک بازی ویدیوئی شوتر سوم شخص است که توسط استودیو The Coalition توسعه یافته است و توسط استودیوی Xbox Game برای Xbox One ، Microsoft Windows و Xbox Series X/S منتشر شده است.

بررسی کارت گرافیک ASUS GeForce RTX 3080 TUF GAMING OC (بخش دوم)

این پنجمین قسمت از سری Gears of War و دنباله‌ی Gears of War 4 است که به رهبری Marcus Michael Fenix به دنبال یکی از شخصیت‌های بازی خواهید گشت. نکته‌ی جالب در مورد این بازی موزیک‌ آن است که توسط رامین جوادی (Ramin Djawadi) ساخته شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست گیمینگ با توجه به این کارت گرافیک سیستم تست را به تازگی تعویض کرده‌ایم، دیتابیس زیادی از پیش نداشتیم و تنها به مقایسه‌ی 12900K و 8700K اورکلاک شده تا فرکانس 4.7 گیگاهرتز پرداختیم. نتایج در 3 بازی یاد شده به شرح زیر است:

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نتایج تست گیمینگ نشان می‌دهد که کارایی 12900K با خاموش کردن هسته‌های E-Core تفاوتی ندارد. این موضوع ناشی از آن است که هسته‌های E-Core دخالت چندانی در مبحث گیمینگ ندارند. همچنین با وجود اینکه فرکانس لود 8700K برابر با 4300 مگاهرتز برای تمام هسته‌ها است و آن را تا 4700 مگاهرتز افزایش داده‌ایم، باز هم اختلاف زیادی با 12900 دارد. در بحث گیمینگ بهتر است 12900K را یک 8 هسته‌ای P-Core بدانیم که در برابر یک 6 هسته‌ای با معماری Sky-Lake قرار گرفته است. البته 12900 دارای فرکانس لود کامل 4900 مگاهرتز است. بیشترین اختلاف در تست فارکرای است که به حدود 50 درصد می‌رسد! این بازی وابستگی زیادی به پردازنده مرکزی دارد و به خوبی می‌توان تفاوت پردازنده‌ها را به نمایش گذاشت.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اما UHD770 نیز نشان داد که توانایی بالای در تست‌های گیمینگ دارد. قدرت پردازش خام این پردازنده حدود نیمی از توان Xe Graphics است اما با این حال توانست فریم‌ریت بسیار خوبی در مقایسه با رقبا خصوصا MX250 به نمایش بگذارد.

اورکلاکینگ

در قسمت اورکلاک تنظیمات XMP حافظه را غیر فعال کردیم تا حداکثر پتانسیل اورکلاکینگ پردازنده ها قابل دستیابی باشد. با توجه به اینکه دمای کاری 12900K بسیار بالاست امید چندانی به اورکلاک آن نداشتیم و تنها ضریب هسته‌های را روی 54 فرار دادیم تا ببینیم این فرکانس قابل بوت شدن است یا خیر؟ به طور جالبی این فرکانس قابل بوت شدن بود و تنها تنظیمات توسط Z690 AORUS MASTER به طور هوشمندانه‌ای تنظیم شد. در نهایت تنها توانستیم تست CPU-Z را اجرا کنیم.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

امتیاز حالت تک هسته از 830 به 878 معادل 6 درصد و امتیاز حالت چند هسته‌ای از 11496 به 11842 معادل 3 درصد افزایش یافت. البته ضریب 54 تنها برای هسته‌های P-Core اعمال شد و هسته‌های E-Core همانطور که در قسمت‌های قبلی ملاحضه کردید، فرکانسی پایینتر و نهایتا 3900 مگاهرتز دارند. با همین ضریب 54 ابزار Core Temp نشان می‌دهد که هسته های Core #0 تا Core #7 که هسته‌های P-Core به دمای 100 درجه رسیده‌اند. قطعا دمای بالاتر از این هم ممکن بود اما مادربورد برای جلوگیری از آسیب رسیدن به پردازنده، فرکانس را به صورت لحظه محدود می‌کند که به امتیاز پایینتر منجر می‌شود. این امتیاز پایین‌تر در حالت چند هسته‌ای اتفاق می‌افتد چراکه فرکانس 5400 مگاهرتز به صورت فیکس تفاوت زیادی با 4900 مگاهرتز لود پیش‌فرض دارد و اندک افزایش امتیاز منطقی نیست حتی اگر هدف تنها هسته‌های P-Core باشد.

دما و توان مصرفی

دما
افزایش فرکانس پیش فرض تراشه های نیمه حادی یا به عبارتی دیگر اورکلاک از دیرباز تاکنون یکی از جذابترین و پرمتقاضی ترین حوزه های استفاده از سخت افزار به شمار رفته و کمپانی های فعال در زمینه طراحی و تولید پیوسته در پی افزایش کیفیت محصولات خود جهت بالابردن پتانسیل سخت افزار نهایی در اورکلاک می باشند. اما همانطور که مستحضر هستید تست و بررسی پایداری سخت افزار پس از اورکلاک و نظارت بلادرنگ دما و ولتاژ یکی از مهمترین و اساسی ترین قدم های موجود در اورکلاک به شمار می رود. نرم افزارهای بسیاری در زمینه بررسی پایداری تراشه و نظارت بر دما و ولتاژ نهایی سخت افزار در اختیار همگان قرار گرفته اند اما بدون شک تمامی کاربران حرفه ای در بهترین بودن نرم افزار OCCT اتفاق نظر دارند. نرم افزار نامبرده علاوه بر دارا بودن مکانیسم نظارت بلادرنگ دما، ولتاژ و سرعت فن تعداد چهار تست را در دل خود گنجانده و پایداری تراشه هایی نظیر پردازنده مرکزی، تراشه شتاب دهنده گرافیکی و سخت افزارهایی نظیر منبع تغذیه را از هر لحاظ بررسی می کند. نام OCCT مشتق شده از عبارت OverClock Checking Tool می باشد و پوسته روسی/کومونیستی نرم افزار نیز به دلیل نزدیک بودن نام انتخابی آن به بسته نرم افزاری CCCP اینگونه طراحی شده است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در تست دما و توان مصرفی، تمامی تنظیمات بایوس در حالت پیشفرض قرار دارد و پروفایل اختصاصی حافظه نیز غیر فعال است. در این حالت فرکانس حافظه اصلی برای تمامی پردازنده ها در حالت پیش‌فرض می‌باشد و دور فن خنک کننده نیز بر روی حداکثر سرعت چرخش قرار دارد. برای مشخص کردن دمای قسمت های مهم و حیاتی مادربورد، از دماسنج لیزری Fluke مدل 59Max+ استفاده می کنیم. دمای سنج Type-K ما نیز دمای محیط را 27 درجه‌ی سانتی‌گراد نشان می‌دهد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

همانطور که ملاحضه کردید، علارغم VRM بسیار قدرتمند 22 فاز با قدرت 105 آمپری هر فاز و سیستم خنک‌کننده بسیار قدرتمند با حجم زیادی از هیت‌سینک، باز هم دمای قسمت‌های VRM حدود 60 درجه‌ی سانتی‌گراد می‌چرخد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

اما یکی از نکات مهم پردازنده‌ی 12900K که کاربران مختلف از جمله خود ما را در استفاده‌ی اینتل از معماری big.LITTLE متعجب کرده بود در اندازه‌ گیری دمای پردازنده در حالت‌های مختلف مشخص شد! همانطور که ملاحضه کردید، در این قسمت دما‌ی پردازنده را در تست‌های مختلف در دو حالت کانفیگ پیش‌فرض و P-Cores اندازه گیری کردیم. در تست‌های گیمینگ با غیر فعال کردن هسته‌های E-Core دمای هسته‌های P-Core بالا رفت اما نه آنقدر که به 100 درجه و بالاتر از آن برسد! اما در تست‌های 2D داغ‌ترین دماها 100 درجه بود که مشخصا بالاتر نیز می‌توانست برود.

در واقع هدف اینتل از استفاده از هسته‌های E-Core، کاهش بار پردازشی روی P-Core و دمای کاری پایین‌تر آنها است. با غیر فعال کردن هسته‌های E-Core نه تنها کارایی با افت شدیدی روبه‌رو می‌شود، بلکه دمای پردازنده بیش از حد بالا می‌رود. معماری جدید اینتل در ابتدای راه است و در آینده قطعا عملکرد و دمای کاری بسیار بهتری از خود نشان خواهد داد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

توان مصرفی

برای اندازه گیری توان مصرفی سیستم، ورودی و خروجی واتمتر دیجیتال را به ترتیب به برق شهری 220 ولت AC و منبع تغذیه سیستم متصل کردیم. در این تست، برای مادربوردها، مصرف سیستم را در دو حالت بیکاری و لود بررسی خواهیم کرد. برای لود کامل پردازنده مثل همیشه از OCCT استفاده می کنیم، اما برای تحت بار گذاشتن کارت گرافیک نرم افزار Furmark را با رزولیشن 4K اجرا کردیم. این دو نرم افزار برای تست لود کامل به مدت 20 دقیقه اجرا خواهند شد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

نتیجه‌ی تست پاور نشان داد که با وجود معماری 10 نانومتری، باز هم توان مصرفی معماری جدید بالاست و البته 12900K بیشتر از این تفاوت توان مصرفی، کارایی بالاتر به نمایش گذاشت. همچنین با وجود هسته‌های E-Core هسته‌های P-Core لود کمتر و توان مصرفی کمتری دارند و کارایی نیز بسیار بالاتر است.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در ادامه مقایسه‌ای از تست‌های 2D و 3D به عمل آوردیم بین 12900 و چندین پردازنده‌ی رقیب که تست‌های مربوط به آنها را قبلا انجام داده بودیم. افزایش توان 12900 با خاموش کردن هسته‌های E-Core کاملا مشخص است.

نتیجه‌گیری

در این بررسی به تحلیل مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پرچم‌دار جدید اینتل پرداختیم. در طول تست ها مادربورد مذکور کارایی بسیار خوبی را از خود به نمایش گذاشت و به خوبی توانست i9-12900K را رام کرده و ولتاژهای مورد نیاز آن را فراهم کند. این مادربورد از بسته‌بندی خوبی برخوردار است و لوازم جانبی همراه آن کافی به نظر می‌رسد. GIGABYTE Z690 AORUS MASTER کیفیت ساخت بسیار بالایی دارد، PCB آن از نوع 8 لایه است و VRM همان کامپوننت‌های مدل Z690 AORUS XTREME ساخته شده‌اند تا هیچ حرف و حدیثی باقی نگذارد. بایوس مادربورد گرچه طراحی قدیمی دارد و انتظار ظاهری جدید داشتیم اما همچنان امکانات زیادی را در اختیار کابران قرار می‌دهد. از امکانات سخت افزاری که بگدریم، گیگابایت تمهیدات نرم افزاری بسیار خوبی را برای عقاب نمای زیبای خود در نظر گرفته است، به طوریکه هیچ گونه کمبودی از این بابت احساس نخواهید کرد. این مادربورد با گارانتی “ گروه شرکت های آواژنگ” در بازارهای داخلی در دسترس قرار خواهد گرفت.

پردازنده‌ی i9 12900K را نیز می‌توان از هر لحاظ یک هیولای واقعی دانست. این پردازنده جدا از دمای بالا، در حالی کارایی برابر در حالت چند هسته با 5950X و کارایی تک هسته‌ای بسیار بالاتر از آن دارد، که نیمی از هسته‌های آن ضعیف بوده و قابلیت HT ندارند و حافظه کش کمتری هم دارد. پردازنده‌هایی مانند 1950X، 7900X یا 10900K به هیچ عنوان قابلیت مطرح شدن به عنوان رقیب آن را ندارند. معماری big.LITTLE اینتل نیز بسیار هوشمندانه عمل کرده و علاوه بر کاهش بار هسته‌های قوی‌تر، افزایش کارایی چشمگیری را رقم می‌زند. شاید اینتل می‌توانست 2 یا 4 هسته‌ی قوی دیگر را اضافه کند و فرکانس را کمی محدود کند اما به خوبی از مزایای موازی سازی در سطح معماری خبر دارد.

نقاط قوت:
+ کیفیت ساخت بالا
+ مدار تنظیم‌کننده ولتاژ اصلی بسیار قدرتمند و آمپراژ بالای 22 فازی
+ سیستم خنک‌کننده کاملا حرفه‌ای
+ نورپردازی RGB FUSION
+ سیستم صوتی قدرتمند Amp-UP Audio با 127dB SNR با داک ESS
+ نرم افزار های متعدد
+ بایوس هوشمند و دوگان

نقاط ضعف:
_ —–

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در بخش انتهاي بررسي به نمرات کسب شده توسط محصولات در چند قسمت مختلف مي پردازيم. برای اطلاع از نحوه نمره دهی و نشان ها به صفحه جوایز سخت افزار مراجعه کنید. مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER در اکثر بخش ها نمرات بالایی را کسب کرد.

بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K

در نهایت مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER موفق به کسب نشان ” Editor`s Choice ” از لابراتور تخصصی سخت افزار گردید.

سید مهدی یحیایی

29 سال سن، ساکن تهران، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری کامپیوتر (سخت افزار)

درج نظر

2 نظر

نظرات شما

2 نظر برای “بررسی مادربورد GIGABYTE Z690 AORUS MASTER به همراه پردازنده i9-12900K”

خسته مثل ۶۵ میلیون ایرانی گفت:

مارس 16, 2022 در 13:44

کار آقای یحیایی حرف نداره … ولی آقا با این قیمت‌ها دل و دماغ خوندن بررسیش هم نیست … من نمی‌دونم آخه تا کی باید از چهارتا حق اولیه محروم باشیم

پاسخ
سید مهدی یحیایی گفت:

آوریل 9, 2022 در 00:34

سلام دوست من

شما لطف دارید. متاسفانه شما کاملا درست میگید و شرایط اصلا خوب نیست. اما بهرحال حداقل سعی میکنیم بررسی هایی که انجام میدیم یکم جذاب باشه و تا میتونیم ابتکار به خرج میدیم تا حداقل آشنایی با سخت افزارهای روز رو به زبان پارسی ارایه بدیم.

پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

آخرین نظرات

سیم کارت اعتباری ایرانسل می 14, 2022

ctrl+shift+t کلید ترکیبی محبوب من 😍👌 در

[چگونه سربرگ‌های اخیراً بسته شده در مرورگر گوگل کروم را مجدداً بگشاییم؟ ]

عدنان می 11, 2022

سامسونگ فقط پول مفت می گیره با اون گوشی های مسخره و تکراریش در

[گلکسی A04 و A13s؛ جدیدترین اعضا اسمارت‌فون‌های سری A کمپانی سامسونگ ]

محمد جواد قلی پور می 9, 2022

با عرض سلام و درود دوباره خواهش می کنم دوست عزیز. باعث افتخا در

[همه چیز در مورد اتصال SSDها به مادربرد ]