حالت تیرهچگونه حالت تیره (Dark Mode) می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف باتری منتهی شود؟

چگونه حالت تیره (Dark Mode) می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف باتری منتهی شود؟

محمد جواد قلی پور 05 سپتامبر 2020 , 12:53 مقاله / سخت افزار

(هنوز امتیازی ثبت نشده است)

با اضافه شدن حالت تیره یا به عبارتی دیگر Dark Mode به اغلب سیستم‌عامل‌های بزرگ همچون ویندوز، مکینتاش، آندروید و iOS و نرم‌افزارهای پراستفاده، بسیاری از کاربران به دنبال فعال‌سازی این قابلیت از طریق منوی تنظیمات اپلیکیشن‌ها، به‌خصوص در گوشی‌های موبایل و تبلت‌های خود هستند، اما آیا توضیحات ارائه شده مبنی بر تأثیر این قابلیت در کاهش میزان فشار وارده بر چشم‌ها و حفظ بیشتر میزان شارژ باتری از درستی برخوردار هستند؟ در پاسخ باید گفت که بله و در عین حال خیر! اگرچه بهره‌مندی از مزیت کاهش میزان فشار وارده بر چشم و خواب بهتر در شب در تمامی دستگاه‌ها و وسایل گوناگون امکان‌پذیر است، اما جلوگیری از اتمام زود هنگام شارژ باتری فقط در تلفن‌های همراه هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها، مانیتور و به‌صورت کلی دستگاه‌هایی صادق است از پنل OLED در طراحی و توسعه آن‌ها استفاده شده باشد. بر طبق بررسی‌های کمپانی گوگل، فعال‌سازی حالت تیره در یک گوشی موبایل دارای پنل OLED هنگام تماشای کلیپ‌هایی ویدئویی در پلتفرم یوتیوب می‌تواند کاهش مصرف 15 تا 60 درصدی شارژ باتری را به دنبال داشته باشد، اما چگونه؟

چگونه حالت تیره (Dark Mode) می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف باتری منتهی شود؟

طراحی متفاوت پنل‌های OLED، دلیل اصلی این مزیت بزرگ!

آنچه که واضح و آشکار بوده و نیاز به توضیح اضافی ندارد مصرف برق بیشتر مانیتور در زمان نمایش تصاویر روشن‌تر و با شدت نور بیشتر است؛ به همین دلیل کاهش شدت روشنایی صفحه نمایش در گوشی‌های موبایل بعضاً می‌تواند کاهش چشمگیر میزان مصرف شارژ باتری را به دنبال داشته باشد، اما این مزیت فقط بخشی از معادله محسوب می‌شود. در طراحی و ساخت اغلب تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌های نوین و امروزی از دو نوع پنل کریستال مایع (Liquid Crystal Display یا به اختصاری LCD) و دیود ساطع نور ارگانیک (Organic Light-Emitting Diode یا به اختصاری OLED) استفاده می‌شود.

پنل‌های LCD مدت زمان بسیاری است که به عنوان فناوری غالب در اغلب صفحات نمایشگر و مانیتورها به کار گرفته شده و قدمت آن‌ها به اواخر دهه 90 و اوایل سال 2000 میلادی باز می‌گردد. این نوع از پنل‌ها پس از مانیتورها و تلویزیون‌های بزرگ و غول پیکر CRT به دلیل ظرافت و برتری فناوری خود از محبوبیت بسیار بالایی در میان توسعه‌دهندگان و مصرف‌کنندگان برخوردار می‌باشند. نمایشگرهای LCD امروزی از دیودهای نورانی به عنوان نور پس‌زمینه برای تولید تصاویر استفاده می‌کنند که با تابش و عبور نور از سه شبکه متشکل از پیکسل‌های رنگی قرمز، آبی و سبز به تولید انواع و اقسام رنگ‌های گوناگون و تصاویر رنگی می‌پردازند. این ترکیب فناوری تحت عنوان LED-LCD شناخته می‌شود که برای راحتی تلفظ و شناخت اغلب تحت عنوان نمایشگرهای LED در اختیار کاربران و مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند.

یک نمایشگر ارگانیک ال‌ای‌دی (OLED) از فرآیندی ویژه جهت تلفیق شبکه پیکسلی و نور پس‌زمینه در قالب یک عنصر ساختاری یکپارچه استفاده می‌کند؛ در این حالت هر پیکسل به عنوان یک منبع جداگانه خود به تولید نور مبادرت می‌ورزد. مزیت‌های این تکنولوژی در مقایسه با نمایشگرهای پیشین بسیار بیشتر می‌باشند که از جمله برخی از آن‌ها می‌توان به برتری در نرخ کنتراست و تمایز بهتر و فراتر آبجکت‌ها و المان‌های موجود در تصاویر، اشباع رنگی زنده بیشتر و راندمان بالاتر اشاره کرد، اما مزیت ویژه‌ای که در این مقاله می‌خواهیم به آن بپردازیم به همان ویژگی اول باز می‌گردد. از آنجایی که در پنل‌های OLED، هر پیکسل به‌صورت کاملاً جداگانه به تولید نور مربوط به خود می‌پردازد، زمانی که تصویری کاملاً تیره و تاریک بر روی صفحه به نمایش درآید، پیکسل‌ها در حقیقت خاموش بوده و هیچ‌گونه الکتریسیته‌ای را مصرف نمی‌کنند (پیکسل‌های بخش‌های تاریک تصویر در حقیقت خاموش هستند، به همین دلیل پنل‌های OLED در نمایش عمق بیشتر در بخش‌های مشکی تصاویر یا تاریکی حقیقی (True Dark) از برتری بسیار بیشتری نسبت به تمامی دیگر فناوری‌های فعلی همچون LCD ،LED ،QLED و ... برخوردار هستند). این در حالی است که در پنل‌های LED، تمامی پیکسل‌ها، صرفه‌نظر از تصویر به نمایش درآمده روشن بوده و پیکسل‌های بخش‌های تاریک در حقیقت در حال تولید نور سیاه هستند. مطمئناً این موضوع در صرفه‌جویی در مصرف انرژی و جلوگیری از اتمام زود هنگام شارژ باتری بسیار تأثیرگذار می‌باشد.

چگونه حالت تیره (Dark Mode) می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف باتری منتهی شود؟

کمپانی‌های توسعه‌دهنده گوشی‌های موبایل از این موضوع آگاه بوده و با به‌کارگیری پنل‌های OLED در محصولات گران قیمت و پیشرفته خود، مزیت‌های بیشتری را به‌صورت ذاتی برای محصولات خود به ارمغان می‌آورند. کمپانی موتورولا با استفاده از پنل‌های اشاره شده و فناوری "Always on" برای اولین بار در طراحی و توسعه تلفن همراه هوشمند Moto X خود در سال 2012 پیش‌آهنگ این برتری در گوشی‌های موبایل می‌باشد. صفحه نمایشگر گوشی موبایل فوق به لطف فناوری مذکور همیشه روشن بوده و تنها تعداد پیکسل‌های محدودی به نمایش ساعت، پیغام‌های نوتیفیکیشن و میزان شارژ باقی‌مانده می‌پردازند که تأثیر آن در مصرف انرژی کمتر از 1 درصد بر هر ساعت می‌باشد. این در حالی است که پیاده‌سازی فناوری Always on در اسمارت‌فون‌های مبتنی بر نمایشگرهای LCD منجر به اتمام زود هنگام شارژ باتری می‌شود، زیرا صفحه نمایشگر همیشه روشن بوده و پیکسل‌های بخش‌های تاریک تصویر نیز در حال مصرف برق هستند.

تأثیر حالت تیره (Dark Mode) در مصرف باتری چقدر است؟

بیشتر از آنچه که شاید بتوانید در مورد آن فکر کنید! کمپانی گوگل به جستجوی پاسخ مناسب برای این پرسش در زمان توسعه حالت تیره جهت تعبیه‌سازی در سیستم‌عامل آندروید و اپلیکیشن خود پرداخته و نتایج جالب توجه خود را در کنفرانسی با توسعه‌دهندگان به اشتراک گذاشته است. بر طبق یافته‌های کمپانی گوگل، استفاده از حالت تیره در پلتفرم یوتیوب در مقایسه با پس‌زمینه سفید سنتی کاهش مصرف 15 تا 60 درصدی میزان انرژی باتری را به ارمغان آورده است که در نوع خود رقم بسیار بزرگی می‌باشد. بدون شک این قابلیت یک بهبود عظیم محسوب می‌شود که اهمیت آن به‌اندازه‌ای بالا است که کمپانی گوگل اکنون حالت تیره را به‌صورت یک گزینه عمومی در منوی تنظیمات سیستم‌عامل آندروید گنجانده است. به عبارتی ساده‌تر، اگر اپلیکیشنی که به‌طور معمول در طول روز به استفاده از آن می‌پردازید به حالت تاریک تغییر وضعیت دهد، صرفه‌جویی نیم تا یک ساعته در مصرف باتری به‌صورت حداقلی فراهم می‌شود. حال اگر این موضوع به بسیاری از نرم‌افزارهای دیگر نیز تسری پیدا کند، بازه زمانی فوق باز هم با بهبود بیشتری نیز همراه می‌شود.

چگونه حالت تیره (Dark Mode) می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف باتری منتهی شود؟

در پایان مجدداً به ابتدای مقاله برگشته و خاطر نشان می‌کنیم که مزیت صرفه‌جویی در مصرف باتری دستگاه‌های قابل حمل در نتیجه فعال‌سازی قابلیت Dark Mode تنها زمانی قابل لمس است که دستگاه مورد استفاده مجهز به یک صفحه نمایش OLED باشد، اما این موضوع بدان معنی نیست که شما مجاز به استفاده از آن نیستید (با فرض عدم تجهیز گوشی موبایل به نمایشگر فوق). همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد، تیره شدن پس‌زمینه و رابط کاربری اپلیکیشن‌ها به خودی خود در کاهش میزان نور آبی ساطع شده از صفحه نمایشگر تأثیرگذار بوده و این موضوع مستقیماً بر روی میزان فشار وارده بر چشم‌ها، به‌خصوص در زمان تاریکی هوا و کیفیت خواب تأثیر می‌گذارد. از آنجایی که اغلب افراد تمایل دارند تا پیش از خواب، حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی را چک کنند، بنابراین فعال‌سازی این قابلیت ممکن است در کاهش خستگی چشم و یا سریع‌تر به خواب رفتن بتواند تأثیرگذار باشد.

محمد جواد قلی پور

22 سال سن، ساکن مشهد، کارشناس مهندسی پزشکی. محمدجواد رشته خود را از روی علاقه انتخاب نموده و به تعمیرات، نگهداری، آنالیز و بررسی تجهیزات پزشکی علاقه مند است. وی سه سال است که به نگارش اخبار و مقالات در حوزه فناوری اطلاعات می‌پردازد. با توجه به اطلاعات بالا در زمینه‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار، مقالات کاربردی وی گره از مشکلات کاربران بسیاری گشوده است. محمدجواد به رنگ قرمز رادئونی علاقه مند است.